Κάνουμε μια σύντομη εισαγωγή: «Όλοι οι άνθρωποι έχουμε πολλές ταυτότητες. Δεν είμαστε μόνο ένα πράγμα. Είμαστε ταυτόχρονα μαθητές/τριες, φίλοι/ες, μέλη μιας οικογένειας, έχουμε διαφορετικά χόμπι και ενδιαφέροντα. Αυτές οι ταυτότητες μας κάνουν μοναδικούς, και παράλληλα μας συνδέουν με άλλους ανθρώπους.»

Χωρίζουμε τα παιδιά σε ζευγάρια.

Δίνουμε σε κάθε ζευγάρι το φύλλο εργασίας με τους δύο τέμνοντες κύκλους (διάγραμμα Venn). Εξηγούμε ότι αρχικά θα κάνουν μια συζήτηση μεταξύ τους με στόχο να καταγράψουν τα χαρακτηριστικά των διαφόρων ταυτοτήτων τους. Στη συνέχεια, θα συμπληρώσουν το διάγραμμα που τους δίνεται στον Φύλλο εργασίας (τέμνοντες κύκλοι) ως εξής:

• Στον αριστερό κύκλο, το παιδί Α θα γράψει τις δικές του μοναδικές ταυτότητες.
• Στον δεξιό κύκλο, το παιδί Β θα γράψει τις δικές του μοναδικές ταυτότητες.
• Στο σημείο που οι κύκλοι τέμνονται, θα γράψουν τις ταυτότητες που έχουν κοινές.

Δίνουμε παραδείγματα/καθοδήγηση για το τι μπορούν να γράψουν:

«Σκεφτείτε πράγματα όπως: το φύλο σας, τον μήνα που γεννηθήκατε, αν έχετε αδέρφια ή όχι, ποιο είναι το αγαπημένο σας μάθημα, τι χόμπι έχετε, σε ποια γειτονιά μένετε, τι φαγητό ή μουσική σας αρέσει, τι δεξιότητες έχετε…».

Προτεινόμενες κατηγορίες για καθοδήγηση: Φύλο, Ηλικία / μήνας γέννησης, Οικογένεια (π.χ. αδέρφια ή όχι, κατοικία με γονείς/άλλα μέλη της οικογένειας),  Γειτονιά / περιοχή κατοικίας, Χόμπι / αθλητισμός, Αγαπημένο μάθημα στο σχολείο, Φαγητό ή μουσική ή ταινία κ.λπ. που προτιμούν, Γλώσσες που μιλούν ή καταγωγή, Δεξιότητες (π.χ. παίζω μουσικό όργανο, κάνω σχέδιο), Χαρακτηριστικά προσωπικότητας (π.χ. ντροπαλός/ή, εξωστρεφής).

Αφήνουμε χρόνο (5–7 λεπτά) για να συζητήσουν με το ζευγάρι τους και να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας.

Κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση:

• Ζητάμε από 2-3 ζευγάρια να μοιραστούν τι βρήκαν κοινό και τι διαφορετικό.
• Ρωτάμε: «Πώς νιώσατε βρίσκοντας κοινά; Σας εξέπληξε κάτι;»
• Τονίζουμε: «Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, αλλά όλοι έχουμε και κοινά χαρακτηριστικά που μας ενώνουν. Το να βλέπουμε μόνο ένα χαρακτηριστικό μπορεί να μας κάνει να μη βλέπουμε την πραγματική εικόνα ενός ανθρώπου και να μας χωρίζει.»

Ξεκινάμε δείχνοντας στα παιδιά τις διαφάνειες 2 έως 6 (ή μέρος αυτών, ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο), οι οποίες αποτυπώνουν κάποιες γνωστές ψευδαισθήσεις και ρωτάμε τα παιδιά “Τι βλέπετε; Βλέπετε όλοι το ίδιο; Μπορεί να υπάρχει και άλλη απάντηση;”.

[Διαφάνεια 2] Duck-Rabbit: κάποιοι άνθρωποι βλέπουν πάπια και άλλοι λαγό.

[Διαφάνεια 3] Müller-Lyer: οι γραμμές έχουν το ίδιο μήκος.

[Διαφάνεια 4]  Café Wall: οι οριζόντιες γραμμές είναι παράλληλες.

[Διαφάνεια 5] Adelson’s Checker-Shadow: τα τετράγωνα έχουν το ίδιο χρώμα.

[Διαφάνεια 6] Laurel/Yanny: κάποιοι άνθρωποι ακούν Laurel και άλλοι Yanny.

Στη συνέχεια εξηγούμε πως “Το μυαλό μας κάποιες φορές μας ξεγελάει και μας οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις.”

Από την παρουσίαση, δίνουμε τους ορισμούς των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων [Διαφάνειες 7, 8, 9].

[Διαφάνεια 10] Δείχνουμε τον πίνακα με τα παραδείγματα και τους ζητάμε να μας πουν για κάθε πρόταση αν είναι στερεότυπο ή προκατάληψη και σχολιάζουμε σύντομα τις σωστές απαντήσεις.

Απαντήσεις

• Βαριέμαι να βοηθήσω τον παππού να ανεβάσει φωτογραφία στο Instagram γιατί δεν καταλαβαίνει. [Προκατάληψη]
• Οι γυναίκες δεν οδηγούν καλά. [Στερεότυπο]
• Δεν μπορώ να καλέσω την Μαρία στο πάρτυ γιατί είναι κωφή και δε θα μπορεί να συνεννοηθεί με τα υπόλοιπα παιδιά. [Προκατάληψη]
• Δε θέλω να καθίσω μαζί του στο θρανίο γιατί είναι ξένος και δε μιλάει καλά ελληνικά. [Προκατάληψη]
• Μένει στην Κηφισιά, άρα είναι πλούσιος. [Στερεότυπο]
• Στα αγόρια δεν αρέσει το ροζ. [Στερεότυπο]

Σημείωση: Αφού λάβουμε τις απαντήσεις από τα παιδιά, πατάμε κλικ στην παρουσίαση και εμφανίζεται με [check] η σωστή απάντηση.

Εξηγούμε στα παιδιά πως “Η αντίληψη δεν είναι μόνο αυτά που βλέπουν τα μάτια μας, αλλά και το πώς τα καταλαβαίνει και τα ερμηνεύει το μυαλό μας.” [Διαφάνεια 11].

Δείχνουμε στα παιδιά τη [Διαφάνεια 12], η οποία δείχνει 6 ετικέτες με λέξεις, και τους λέμε πως αυτές οι λέξεις περιγράφουν είτε πεδίο επαγγελμάτων (Επιστήμη, Πυροσβεστική, Σήριαλ στην τηλεόραση, Διεύθυνση εταιρείας), είτε ταυτότητες ατόμων (Γιαγιά, Παιδί πρόσφυγας). Τους ζητάμε να διαλέξουν μια λέξη από αυτές που εμφανίζονται στην οθόνη και να ζωγραφίσουν γρήγορα το άτομο που φαντάζονται να κάνει αυτό το επάγγελμα ή να έχει αυτή την ταυτότητα (κάθε λέξη μπορεί να επιλεχθεί παραπάνω από 1 φορές).

Κατόπιν, μοιράζουμε στις ομάδες τα υλικά ζωγραφικής και τους δίνουμε 10 λεπτά για να συνεργαστούν και να ζωγραφίσουν.

Μόλις λήξει ο χρόνος, ζητάμε από τις ομάδες που έχουν επιλέξει τη λέξη “Επιστήμη” να δείξουν τις ζωγραφιές τους και να εξηγήσουν το σκεπτικό πίσω από τη ζωγραφιά τους. Στη συνέχεια δείχνουμε τη [Διαφάνεια 13] που δείχνει μια φωτογραφία με ένα πραγματικό πρόσωπο, το οποίο ανατρέπει το στερεότυπο. Ρωτάμε τις ομάδες: “Ταιριάζει αυτή η φωτογραφία με τη ζωγραφιά σας;”, “Σας εξέπληξε η φωτογραφία;”, “Γιατί φανταστήκατε αυτόματα την εικόνα που ζωγραφίσατε;”. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και με τις υπόλοιπες λέξεις [Διαφάνειες 14, 15, 16, 17, 18].

• Επιστήμη: Σαμάνθα Κριστοφορέτι, Αστροναύτης [γυναίκα]
• Πυροσβεστική: Αλεξάνδρα – Αργυρώ Τζουμέρκα, Αξιωματικός ΠΣ – Πυραγός [γυναίκα]
• Γιαγιά: Σίρλεϊ Κάρι, Gamer & Youtuber [80 ετών]
• Παιδί πρόσφυγας: Γιάννης Αντετοκούνμπο, Μπασκετμπολίστας, ΝΒΑ [επιτυχία]
• Σήριαλ στην τηλεόραση: Γεωργία Καλτσή, Ηθοποιός [αναπηρία]
• Διεύθυνση εταιρείας: Τζιλ Τίφενταλερ, CEO National Geographic Society [γυναίκα]

Τονίζουμε ότι “Οι στερεοτυπικές εικόνες δε μας αφήνουν να δούμε τον άνθρωπο, όπως είναι πραγματικά.”. Στη συνέχεια, δείχνουμε τη [Διαφάνεια 19] και εξηγούμε στα παιδιά τι μπορούμε να κάνουμε, σε ατομικό επίπεδο, για να διαμορφώσουμε έναν πιο δίκαιο κόσμο.