Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη “πληθυσμός” και ζητάμε από τα παιδιά να μας δώσουν έναν ορισμό για τη λέξη αυτή. Ακούμε τις διάφορες απόψεις και σημειώνουμε στον πίνακα λέξεις-κλειδιά. Στη συνέχεια τους δίνουμε τον επίσημο ορισμό του όρου “πληθυσμός” και δίνουμε μερικά παραδείγματα (π.χ. πληθυσμός Ελλάδας, πληθυσμός σχολείου/τάξης κ.λπ).

Πληθυσμός: ο συνολικός αριθμός των κατοίκων που ζει στα όρια μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής (μπορεί να αναφέρεται στο πλαίσιο χωριού, πόλης χώρας, ηπείρου μέχρι και σε παγκόσμιο επίπεδο), μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Στη συνέχεια, τους εξηγούμε ότι η επιστήμη η οποία ασχολείται με τη μελέτη των πληθυσμών, είναι η Δημογραφία.

Ενημερώνουμε τα παιδιά ότι θα δούμε ένα βίντεο με ένα τραγούδι που αφορά στον πληθυσμό και προβάλλουμε στον προτζέκτορα το παρακάτω animated βίντεο, ενεργοποιώντας τους ​​ελληνικούς υπότιτλους. Προτρέπουμε τα παιδιά να τραγουδήσουμε όλοι/ες μαζί τους στίχους.

“Break It Down (The Pop Song)” by PRB: Link | Διάρκεια: 03:16

Στη συνέχεια κάνουμε στα παιδιά την ερώτηση “Μπορείτε να σκεφτείτε τρόπους μεταβολής ενός πληθυσμού;” και τα προτρέπουμε να προσπαθήσουν να βρουν απαντήσεις μέσα από τους στίχους του τραγουδιού. Γράφουμε στον πίνακα απαντήσεις που μας δίνουν τα παιδιά και συζητάμε μαζί τους.

Απάντηση: Ο πληθυσμός μιας περιοχής διαμορφώνεται από την επίδραση τριών παραμέτρων: (1) των γεννήσεων, (2) των θανάτων και (3) των μετακινήσεων.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στη μελέτη του παγκόσμιου πληθυσμού, το μέγεθος εξαρτάται μόνο από τις γεννήσεις και τους θανάτους. Οι μετακινήσεις διαμορφώνουν τη γεωγραφική κατανομή και όχι το συνολικό του μέγεθος.

Κατόπιν, κάνουμε αναφορά σε βασικούς δημογραφικούς δείκτες:

“Οι Δημογράφοι για να μελετούν αυτούς τους 3 παράγοντες, έχουν δημιουργήσει κάποιους δείκτες. Έτσι, για τη μελέτη:

• των γεννήσεων έχουμε τη Γεννητικότητα: αριθμός γεννήσεων ανά 1.000 κατοίκους
• των θανάτων έχουμε τη Θνησιμότητα: αριθμός θανάτων ανά 1.000 κατοίκους
• των μετακινήσεων έχουμε τη Μετανάστευση: η μόνιμη ή προσωρινή αλλαγή του τόπου διαμονής ενός ατόμου, μιας ομάδας ή ενός κοινωνικού συνόλου. | Χώρα εισροής: η χώρα που δέχεται μετανάστες | Χώρα εκροής: η χώρα από την οποία φεύγουν όσοι/ες μεταναστεύουν

Στη συνέχεια κάνουμε ένα παράδειγμα μελετώντας τον πληθυσμό της τάξης. Καταγράφουμε (α) σύνολο πληθυσμού, (β) υποσύνολα πληθυσμών με διαχωρισμό π.χ. ανά βιολογικό φύλο, ηλικία, χόμπυ, περιοχή κατοικίας κ.λπ. και συζητάμε τι θα μπορούσε να επηρεάσει/αλλάξει τον συνολικό πληθυσμό της τάξης μας ή τα υποσύνολά του, κάνοντας συσχέτιση με τους δημογραφικούς δείκτες που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Τέλος, κάνουμε μια αναφορά στον παγκόσμιο πληθυσμό:

“Όπως είδαμε και στο προηγούμενο μάθημα σε περίπτωση που έχει πραγματοποιηθεί το σενάριο #1σήμερα στη Γη μας ζουν περισσότεροι από 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι, πολύ περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία του ανθρώπου. Για να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα της μεταβολής του πληθυσμού μας, αρκεί να σκεφτούμε πως κάθε ημέρα γεννιούνται 367.000 άνθρωποι ενώ 184.000 άνθρωποι πεθαίνουν, με αποτέλεσμα να προστίθενται σε αυτόν κάθε ημέρα 183.00 άνθρωποι. Όσοι οι γεννήσεις θα είναι περισσότερους από τους θανάτους (ακόμη και αν η διαφορά τους είναι μικρή), τόσο ο παγκόσμιος πληθυσμός μας θα αυξάνεται. Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η διαφορά, τόσο μεγαλύτερη θα ειναι και η ταχύτητα αύξησης του πληθυσμού μας (δηλαδή ο ρυθμός φυσικής αύξησης).”

Επειδή τα παιδιά δεν μπορούν να συγκρατήσουν τόσο μεγάλα νούμερα, τα προτρέπουμε να υπολογίσουν πόσες γεννήσεις και πόσους θανάτους έχουμε κάθε ημέρα ανά λεπτό ή/και δευτερόλεπτο και σημειώνουμε τα νούμερα στον πίνακα.

Απάντηση:

Ανά λεπτό:

Γεννήσεις: Κάθε λεπτό γεννιούνται 255 άνθρωποι

Θάνατοι: Κάθε λεπτό πεθαίνουν 128 άνθρωποι

Αύξηση πληθυσμού: 127 άνθρωποι ανά λεπτό

Ανά δευτερόλεπτο:

Γεννήσεις: Κάθε δευτερόλεπτο γεννιούνται 4 άνθρωποι

Θάνατοι: Κάθε δευτερόλεπτο πεθαίνουν 2 άνθρωποι

Αύξηση πληθυσμού: 2 άνθρωποι ανά δευτερόλεπτο

Σημείωση: Λέμε στα παιδιά ότι έχουμε περισσότερες γεννήσεις απ΄ό,τι θανάτους – όπως λέει και το τραγούδι που ακούσαμε νωρίτερα: “Πεθαίνουν μερικοί αλλά γεννιούνται περισσότεροι. Και κάπως έτσι ο πληθυσμός αυξάνεται σταδιακά”.

Ενημερώνουμε τα παιδιά ότι στόχος των επόμενων 2 δραστηριοτήτων είναι να μάθουμε για τον τρόπο απεικόνισης της δομής ενός πληθυσμού (κατά φύλο και ηλικία) και πώς αυτή η απεικόνιση μπορεί να μας δείξει τον τρόπο εξέλιξής του.

Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες των 3-4 ατόμων και μοιράζουμε από ένα φύλλο εργασίας σε κάθε ομάδα. Αρχικά, διαβάζουμε δυνατά τις πληροφορίες στο εισαγωγικό κομμάτι. Κατόπιν, τους δείχνουμε την πληθυσμιακή πυραμίδα και αναφέρουμε ότι αυτό είναι ένα γράφημα που χρησιμοποιούν οι δημογράφοι για να μελετήσουν την κατανομή ενός πληθυσμού κατά ηλικία και φύλο.

Εξηγούμε στα παιδιά ότι το γράφημα αναπαριστά τον παγκόσμιο πληθυσμό, χωρισμένο ανά ηλικία (κάθετος άξονας) και φύλο (οριζόντιος άξονας) με (α) τις νεότερες ηλικίες να βρίσκονται στη βάση του γραφήματος και τις μεγαλύτερες στην κορυφή του και (β) τους άντρες στα αριστερά και τις γυναίκες στα δεξιά. Κάθε ομάδα μιας συγκεκριμένης ηλικιακής κλάσης και ενός συγκεκριμένου φύλου, αποτελεί μια ηλικιακή ομάδα, η οποία αντιπροσωπεύει το ποσοστό των ανθρώπων της συγκεκριμένης ηλικιακής κλάσης και του συγκεκριμένου φύλου. Στη συνέχεια δίνουμε λίγο χρόνο να επεξεργαστούν τις πληροφορίες από το Φύλλο Εργασίας.

Κάνουμε στα παιδιά τις ερωτήσεις από το Φύλλο εργασίας (α έως δ) και τα προτρέπουμε να θέσουν και τα δικά τους ερωτήματα:

α. Ποια είναι η ηλικιακή ομάδα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό;

Απάντηση: 0-4 ετών, άντρες, καθώς αυτή η ράβδος είναι η μεγαλύτερη όλων.

β. Ποια ηλικιακή ομάδα αντιπροσωπεύει το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού;

Απάντηση: 15-19 ετών, άντρες.

γ. Σε ποιο σημείο της πυραμίδας βρίσκεστε εσείς;Το ποσοστό κατέχει η δική σας ηλικιακή ομάδα;

Απάντηση: Ποικιλία απαντήσεων ανάλογα με την τάξη και τη χρονιά υλοποίησης του σεναρίου.

δ. Το 2020 υπήρχαν περισσότεροι νέοι ή ηλικιωμένοι άνθρωποι στον πλανήτη; Πώς το καταλαβαίνετε;

Απάντηση: Υπήρχαν περισσότεροι νέοι, αφού το μήκος των ράβδων των νέων είναι μεγαλύτερο από αυτό των ηλικιωμένων.

Συζητάμε το σχήμα της πυραμίδας του παγκόσμιου πληθυσμού και ρωτάμε τα παιδιά αν πιστεύουν ότι το γράφημα δείχνει έναν πληθυσμό που μεγαλώνει ή έναν πληθυσμό που μικραίνει. Ζητάμε να αιτιολογήσουν τις απαντήσεις τους (ερώτηση ε).

Απάντηση: Εξετάζοντας το σχήμα της πυραμίδας βλέπουμε πως η βάση (νέοι) είναι διευρυμένη αλλά όχι πάρα πολύ και η κορυφή (ηλικιωμένοι) είναι στενή αλλά όχι υπερβολικά στενή. Επομένως έχουμε αρκετές γεννήσεις και όχι πολύ μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων. Βάσει των παραπάνω ο πληθυσμός είτε αυξάνεται με αργούς ρυθμούς, είτε είναι σχετικά στάσιμος.

Τώρα δείχνουμε στα παιδιά την πυραμίδα του παγκόσμιου πληθυσμού, η οποία χωρίζει τις ηλικιακές ομάδες ανά αναπαραγωγικές κατηγορίες. Ζητάμε στις ομάδες να συμπληρώσουν στο Φύλλο Εργασίας τις ηλικίες που αντιστοιχούν σε κάθε κατηγορία.

Απάντηση: προαναπαραγωγική: 0-14 ετών, αναπαραγωγική: 15-44 ετών, μετα-αναπαραγωγική: 45 ετών και άνω.

Κατόπιν, εξηγούμε ότι το ποσοστό ενός πληθυσμού που αντιστοιχεί σε κάθε αναπαραγωγική κατηγορία, παρέχει στοιχεία για τη μελλοντική ανάπτυξη του πληθυσμού. Έτσι, το σχήμα μιας πληθυσμιακής πυραμίδας αποκαλύπτει πολλά για το πώς αυξάνεται ο πληθυσμός.

Στη συνέχεια, για να καταλάβουν τα διαφορετικά μοντέλα αύξησης του πληθυσμού, δείχνουμε στα παιδιά τους 3 βασικούς τύπους πληθυσμιακών πυραμίδων και τους εξηγούμε τις πληροφορίες που παίρνουμε από κάθε μια από αυτές. Τέλος, ζητάμε από τις ομάδες να μελετήσουν τις πληθυσμιακές πυραμίδες και να συμπληρώσουν τον σχετικό πίνακα και τις προτάσεις που ακολουθούν στο Φύλλο Εργασίας.

Απαντήσεις:
(α) Συμπλήρωση πίνακα

(β) Συμπλήρωση προτάσεων

1. 1. Το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού σε προ-αναπαραγωγική ηλικία σημειώνεται στην …….. [Αιθιοπία].
   2. Το μικρότερο ποσοστό πληθυσμού σε αναπαραγωγική ηλικία σημειώνεται στην …….. [Ιαπωνία].
   3. Το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού σε μετά-αναπαραγωγική ηλικία σημειώνεται στην …….. [Ιαπωνία].
   4. Οι άνθρωποι ζουν περισσότερο στην …….. [Ιαπωνία].
   5. Οι άνθρωποι πεθαίνουν πιο γρήγορα στην …….. [Αιθιοπία].
   6. Η …….. [Νέα Ζηλανδία] παρουσιάζει ομοιόμορφη κατανομή των ατόμων σε κάθε ηλικιακή ομάδα.

Ενημερώνουμε τα παιδιά ότι θα δούμε ένα βίντεο το οποίο θα μας εξηγεί τη θεωρία της δημογραφικής μετάβασης. Κατόπιν προβάλλουμε στον προτζέκτορα το παρακάτω βίντεο.

Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες 3-4 ατόμων. Ανάλογα με τον αριθμό των ομάδων που έχουμε δημιουργήσει, επιλέγουμε και δίνουμε από ένα φύλλο εργασίας σε κάθε ομάδα, διαφορετικό κάθε φορά. Υπάρχουν 9 διαφορετικά φύλλα εργασίας, τα οποία απεικονίζουν δεδομένα για 9 διαφορετικούς πληθυσμούς (Κόσμος – 1950, Κόσμος – 2020, Κατάρ – 2020, Γουαδελούπη – 2020, Νιγηρία – 2020, Μεξικό – 2020, Ιαπωνία – 2020, Γερμανία – 2020, Ινδία – 2020).

Αρχικά παραπέμπουμε τις ομάδες στον “Πίνακα Πληθυσμιακών δεδομένων”. Τους εξηγούμε πως στον πίνακα καταγράφονται οι διάφορες ηλικιακές ομάδες, ο αριθμός των ανδρών κάθε ηλικιακής ομάδας και το αντίστοιχο ποσοστό, ο αριθμός των γυναικών ανά ηλικιακή ομάδα και το αντίστοιχο ποσοστό, καθώς επίσης και το σύνολο του πληθυσμού ανά ηλικιακή ομάδα. Τέλος, στο κάτω μέρος του πίνακα αναφέρεται ο συνολικός πληθυσμός της χώρας, κατά το έτος αναφοράς. Τους ζητάμε να παρατηρήσουν ότι υπάρχουν κάποια δεδομένα που “λείπουν” από τους πίνακες και θα πρέπει να τα υπολογίσουν και να συμπληρώσουν τον πίνακα.

Αφού συμπληρώσουν τον πίνακα, εξηγούμε στις ομάδες πως θα πρέπει να μεταφέρουν τα δεδομένα του πίνακα στο διάγραμμα που θα βρουν στο Φύλλο Εργασίας και να δημιουργήσουν τη δική τους πληθυσμιακή πυραμίδα. Σημείωση: Για να είναι πιο δημιουργική η διαδικασία, μπορούμε να δώσουμε από ένα χαρτόνι Α2/A3 σε κάθε ομάδα και να “ζωγραφίσουν” την πυραμίδα σε αυτό, χρησιμοποιώντας ό,τι υλικά επιθυμούν. Διαθέτουμε διαφόρων ειδών υλικά, ανάλογα με τις προμήθειες του σχολείου (μαρκαδόρους, ξυλομπογιές, τουβλάκια lego, υφάσματα, αυτοκόλλητα κ.ά.).

Αφού ολοκληρώσουν τη δημιουργία της πυραμίδας καλούμε τις ομάδες να εκθέσουν τις πυραμίδες τους και κατόπιν κάνουμε στην ολομέλεια τις παρακάτω ερωτήσεις, δείχνοντάς τους κάθε φορά (όπου απαιτείται) μια διαφορετική πληθυσμιακή πυραμίδα:

1. Μπορείτε να καταλάβετε αν γεννιούνται περισσότερα αγόρια από ό,τι κορίτσια σε κάθε χώρα;

Απάντηση: Ναι, γεννιούνται περισσότερα αγόρια. Υπάρχει μια ελαφρώς αυξημένη πιθανότητα γέννησης αγοριού. Για κάθε 100 κορίτσια, γεννιούνται 105 αγόρια. Στις περισσότερες χώρες αυτή η διαφορά (5%), φαίνεται και στον Πίνακα Πληθυσμιακών Δεδομένων. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες χώρες που ο αριθμός των αγοριών 0-4 ετών ξεπερνά αυτή τη διαφορά κατά πολύ. Αυτό οφείλεται σε κοινωνικά πρότυπα επιλογής φύλου που θέλουν τα αγόρια να “προτιμούνται” σε σχέση με τα κορίτσια.

2. Μπορείτε από αυτά τα γραφήματα να καταλάβετε ποιος είναι ο μεγαλύτερος πληθυσμός;

Απάντηση: Όχι. Τα γραφήματα αναπαριστούν το ποσοστό των ηλικιακών ομάδων και όχι τον απόλυτο αριθμό.

3. Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες ή άντρες στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες; Γιατί συμβαίνει αυτό;

Απάντηση: Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες. Σε όλον τον κόσμο, το προσδόκιμο ζωής των γυναικών είναι μεγαλύτερο από αυτό των ανδρών. Αυτό είναι αποτέλεσμα ποικίλων γενετικών και κοινωνικών παραγόντων. Σε γενικές γραμμές, οι άντρες έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση σε κινδύνους υγείας από ό,τι οι γυναίκες. Επίσης, οι άντρες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του στρατού, επομένως είναι πιο πιθανό να πεθάνουν σε χώρες που βρίσκονται σε καιρό πολέμου.

4. Ποια πυραμίδα δείχνει τη μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού;

Απάντηση: Η Νιγηρία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση. Έχει την πιο πλατιά βάση και το μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιακών ομάδων σε προ-αναπαραγωγική (0-14 ετών) και αναπαραγωγική ηλικία (15-44 ετών). Επίσης, το τριγωνικό σχήμα υποδεικνύει ότι ένα μικρό ποσοστό των ανθρώπων είναι στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (το μήκος των ράβδων σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες είναι πολύ μικρό) και αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το προσδόκιμο ζωής είναι χαμηλό.

5. Πώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε το περίεργο σχήμα – κλεψύδρα της Γουαδελούπης;

Απάντηση: Βλέπουμε πως η Γουαδελούπη έχει σχήμα κλεψύδρας. Αυτό σημαίνει ότι το μήκος των ράβδων των ηλικιακών ομάδων που αντιστοιχούν στο μεσαίο τμήμα της πυραμίδας (πληθυσμός που εργάζεται) είναι πολύ μικρό. Ο λόγος αυτής της ιδιαιτερότητας είναι η μετανάστευση: οι νέοι φεύγουν προς τη Μαρτινίκα και τη Γαλλική Γουιάνα. Οι λόγοι που ωθούν τους νέους να εγκαταλείψουν τη χώρα τους είναι οικονομικοί και περιβαλλοντικοί. Η υποβάθμιση του εδάφους είναι ένα σημαντικό πρόβλημα στη Γουαδελούπη, καθώς προκαλεί περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως η ρύπανση των υδάτων.

6. Ποια πυραμίδα δείχνει τον πιο γηρασμένο πληθυσμό;

Απάντηση: Με 1 στους 3 κατοίκους της πάνω από 65 ετών και πάνω από 1 στους 10 να είναι μεγαλύτερος από 80 ετών, η Ιαπωνία είναι σήμερα η γηραιότερη χώρα του κόσμου. Η χώρα έχει, εδώ και δεκαετίες, ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα γονιμότητας ενώ οι Ιάπωνες είναι από τους μακροβιότερους κατοίκους του πλανήτη. Η Ιαπωνία έχει σταθερά τον πιο γηρασμένο πληθυσμό στον κόσμο. Οι Ιάπωνες, άνδρες και γυναίκες, αντιμετωπίζουν την πίεση των πολλών ωρών εργασίας και είναι όλο και πιο απρόθυμοι να παντρευτούν ή επιλέγουν να παντρευτούν αργότερα και να κάνουν λιγότερα παιδιά. H ζωή στις πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ιαπωνίας είναι πολύ ακριβή και δύσκολα συνδυάζεται με την ανατροφή παιδιών. Η κυβέρνηση έχει απορρίψει τη μετανάστευση ως λύση για την αναπλήρωση του μειούμενου πληθυσμού και η επίσημη πολιτική προσβλέπει στην τεχνολογία, κυρίως με τη μορφή ανθρωποειδών ρομπότ, για την επίλυση του προβλήματος της μείωσης του πληθυσμού.

7. Υπάρχει άλλη χώρα που έχει τον ίδιο πληθυσμό περίπου με την Ιαπωνία; Αν ναι, τι διαφορές έχει σε σχέση με την Ιαπωνία;

Απάντηση: Το 2020 ο πληθυσμός της Ιαπωνίας και του Μεξικού ήταν σχεδόν ίσος (128 εκατομμύρια κατοίκους). Οι δύο χώρες, όμως, έχουν ένα εντελώς διαφορετικό προφίλ. Σε σχέση με τους κατοίκους της Ιαπωνίας, οι κάτοικοι του Μεξικού αποκτούν περισσότερα παιδιά και ζουν λιγότερα χρόνια. Οι μισοί κάτοικοι της Ιαπωνίας είναι πάνω από 48 ετών ενώ στο Μεξικό οι μισοί κάτοικοι είναι νεότεροι από 29 ετών.

8. Ποια χώρα έχει την πιο αργή αύξηση πληθυσμού;

Απάντηση: Η Γερμανία έχει την πιο αργή αύξηση πληθυσμού, με πάνω από το 50% του πληθυσμού της να ανήκει στην μετα-αναπαραγωγική κατηγορία. Η πυραμίδα είναι ανεστραμμένη, με το πάνω μέρος της να είναι φαρδύ και τη βάση στενή, γεγονός που αναδεικνύει ότι το 53% του πληθυσμού είναι άνω των 45 ετών.

9. Τι διαφορές βλέπουμε συγκρίνοντας τον Παγκόσμιο πληθυσμό του 1950 και του 2020;

Απάντηση: Συγκρίνοντας τις πληθυσμιακές πυραμίδες του παγκόσμιου πληθυσμού σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, προκύπτουν ενδιαφέρουσες διαφορές. Π.χ. Ο πληθυσμός του 2020 είναι τριπλάσιος του πληθυσμού του 1950 (Γράφημα 5). Σε όλες τις ηλικίες ο πληθυσμός του 2020 είναι πολύ μεγαλύτερος αυτού του 1950. Όμως, σε κάποιες ηλικιακές ομάδες η αύξηση είναι πολύ εντυπωσιακή, όχι τόσο σε απόλυτα όσο σε ποσοστιαία μεγέθη. Η αύξηση των μεσαίων και μεγάλων ηλικιών είναι σχετικά μεγαλύτερη αυτής των παιδιών και των νέων. Μεγάλος όγκος ατόμων μετατοπίζεται, σταδιακά, προς το μεσαίο και άνω τμήμα της πληθυσμιακής πυραμίδας. Η τάση αυτή αποκαλείται πληθυσμιακή γήρανση και αποτελεί τη μεγαλύτερη δημογραφική πρόκληση των επόμενων δεκαετιών.

10. Τι συμβαίνει με το Κατάρ;

Απάντηση: Κάποιες χώρες, όπως το Κατάρ, έχουν τόσο μεγάλη εισροή οικονομικών μεταναστών που η πληθυσμιακή πυραμίδα χάνει κάθε συμμετρία της. Όπως βλέπουμε, πάνω από το 70% του πληθυσμού του Κατάρ είναι άντρες και ο λόγος πίσω από αυτό είναι οι ξένοι εργαζόμενοι με πολυετή διαμονή στη χώρα.

11. Βρείτε μία πληθυσμιακή πυραμίδα, από τις παραπάνω, η οποία να αντιστοιχεί σε κάθε στάδιο της δημογραφικής μετάβασης.

Απάντηση: 1ο Στάδιο: Νιγηρία | 2ο Στάδιο: Γη (1950) | 3ο Στάδιο: Μεξικό | 4ο Στάδιο: Ιαπωνία